Cây thuỷ sinh vs Rêu hại

Một điều rất quan trọng là phải hiểu rõ cây thuỷ sinh cũng như rêu hại đều cần ánh sáng và chất dinh dưỡng để sống sót. Khi bạn nhìn thấy một bể thuỷ sinh nước trong vắt và cây thuỷ sinh xanh tươi rực rỡ thì chắc chắn bể đó vẫn luôn tồn tại rêu hại. Mọi bề mặt bao gồm lá cây đều có một lớp áo mỏng rêu tảo, vi khuẩn và các sinh vật siêu nhỏ khác. Nước trong vắt thực ra vẫn rải rác các tế bào rêu tảo. Trong trường hợp này sự phát triển của rêu hại khá cân bằng với sự phát triển của cây thuỷ sinh. Không có một cách nào để diệt rêu hại hoàn toàn hoặc thậm chí tối đa hoá việc này trong một bể thuỷ sinh. Rêu là một phần quan trọng trong chuỗi thức ăn trong bể thuỷ sinh và cũng có ích để duy trì một hệ cân bằng sinh thái ổn định, nền tảng cho một bể thuỷ sinh tuyệt đẹp. Có những bằng chứng cho thấy cây thuỷ sinh phát triển tích cực sẽ tạo ra hoạt chất ức chế sự phát triển của rêu (Allelopathy – Chất đối kháng thực vật), giúp duy trì sự cân bằng sinh thái ở trạng thái phù hợp nhất. Cũng có một thứ tự hết sức tự nhiên về việc xuất hiện các loại rêu nhất định trong từng giai đoạn của bể. Ở môi trường bình thường, các loại rêu khác nhau sẽ xuất hiện và biến mất khi bể thuỷ sinh đạt đến độ và sự cân bằng của rêu hại đã đến ngưỡng. Chìa khoá để giảm thiểu tối đa sự phát triển của rêu hại là tạo ra môi trường kích thích cây thuỷ sinh phát triển nhanh hơn rêu. Nói chung điều này có nghĩa là duy trì mức độ CO2 ổn định và diu trì chất dinh dưỡng một cách nghiêm ngặt để cây thuỷ sinh phát triển nhanh hơn sự bùng phát rêu.

Rêu chùm đen – Black Brush Algae (BBA)

Một trong những loại rêu khó nhằn nhất, Audouinella thực ra là một loiaj rêu đỏ có sợi (filamentous red algae). Nó bám vào các riềm lá cây, lũa và các vật trang trí trong bể thuỷ sinh, có dạng bụi màu tối, mượt. BBA sẽ bám vào đầu ra của ống out máy lọc nơi có dòng nước chảy mạnh hoặc ở chỗ có tuần hoàn nước kém trong bể. Loại rêu này sẽ mọc ở trong môi trường ánh sáng yếu hoặc mờ. Nó rất khó để có thể được loại bỏ khỏi cây thuỷ sinh và các bề mặt thậm chí cho đến lúc chúng chết.

Cách phòng chống & kiểm soát

• Cắt bỏ các lá cây nơi có rêu xuất hiện
• Làm từng bước để tối đa sự phát triển của cây thuỷ sinh nhằm ức chế rêu
• Xử lý nước với liều cao hơn sử dụng các chất phụ gia carbon lỏng (glutaraldehyde-based).Ví dụ như Scheam Excel hoặc Removebba..
• Cung cấp CO2 ổn định để cây thuỷ sinh mọc ở tốc độ ổn định và chiến thắng được BBA
• Nuôi thêm cá bút chì (Siamese algae eaters) để diệt rêu một phần.

Tảo Lam – Blue-Green Algae

Có rất nhiều loại tảo lam (BGA) khác nhau có thể xuất hiện trong bể thuỷ sinh của bạn. Anabaena, Aphanizomenon, và Microcystis là các loại thường gặp. BGA về mặt khoa học là một loại vi khuẩn có khả năng quang hợp được gọi là Cyanobacteria. Chúng bùng phát trong môi trường nước giàu dinh dưỡng và môi trường ánh sáng thấp. BGA có thể xuất hiện ở bể mới setup chưa ổn định hoặc khi bể được chăm sóc kém và quá bẩn. Thông thường nó sẽ tự biến mất khi bể đạt đến độ ổn định.

 
Aphanizomenon

Cách phòng & kiểm soát

• BGA có thể xuất hiện ở những bể thuỷ sinh mới set up
• Hãy hút rêu ra trong lúc thay nước (khoảng 30%)
• Tăng độ tuần hoàn để tránh những điểm nước tù
• Tăng nồng độ nitrate lên 20 ppm nếu bạn sử dụng phương pháp diệt rêu Estimative Index
• Tránh để nền có chất hữu cơ thừa từ lá cây chết hoặc thức ăn thừa.
• BGA sẽ biến mất ở một bể có cây cối phát triển tốt, khoẻ mạnh và nước sạch
• Nếu BGA vẫn còn, hãy sử dụng các loại thuốc diệt rêu có chứa erythromycin

Cỏ mền – Blanket weed (Cladophora)

Có rất nhiều loại Cladophora có thể xếp trong thử mục cỏ mền. Loại rêu này là một nhánh của rêu có sợi xanh. Loại rêu này có thể hình thành những thảm lơ lửng trong nước hoặc bám vào lũa, sỏi và cây thuỷ sinh. Chúng sẽ phát sinh khi chất dinh dưỡng trong nước tăng cao. Cladophora hấp thu Carbon thông qua biocarbonate (alkalinity) hoặc CO2 mặc dù thực tế là dù CO2 thấp chúng vẫn có thể bùng phát. Tăng cường carbon glutaraldehyde-based có thể giúp kiểm soát loại rêu này

Phòng & Kiểm soát

• Hãy chắc chắn các cây thuỷ sinh không bị loại rêu này bám vào
• Duy trì mức độ dinh dưỡng và CO2 cân bằng để kích thích sự phát triển của cây thuỷ sinh
• Loại bỏ thủ công các búi rêu bằng nhíp, panh, tay, bàn chảy đánh răng
• Sử dụng tép Amano Shrimp và tép Cherry Shrimp để diệt rêu này

Tảo nâu – Diatoms – Brown algae

Tảo nâu là một loại rêu đơn bào có thể tạo thành một áo khoác màu nâu phủ lên các loại cỏ và cây nền, nền hoặc lá cây thuỷ sinh. Có rất nhiều loại tảo nâu. Tảo nâu tạo ra tường tế bào silica được gọi là frustule. Silica được chiết xuất từ nước để tạo ra bộ xương cứng (skeleton) trong khoa học. Tảo nâu là một trong những loại rêu hại phát triển đầu tiên trong bể thuỷ sinh, xuất hiện trên kính và nền. Khi bể đến độ ổn định thì tảo nâu trở nên yếu ớt và không còn đáng chú ý nữa. Tảo nâu có thể bám vào các cây thuỷ sinh mọc yếu hoặc các lá cây chết. Nếu trong nước có hàm lượng silic cao có thể làm bùng phát sự phát triển của tảo nâu.

Phòng & Kiểm soát

• Tảo nâu thường sẽ tự biến mất sau 1 thời gian
• Cạo rêu ở thành kính bằng các loại dao cạo rêu.
• Thả một đàn cá Oto – Otocinclus

Rêu Bụi Xanh – Green dust algae

Loại rêu này trông giống như một lớp xanh mỏng trên kính và trên lũa. Nó rất dễ xử lý bằng cách cạo rêu trên thành kính. Nguyên nhân chủ yếu là sự mất cân bằng trong cuộc đua giữa cây thuỷ sinh và rêu hại đối với chất dinh dưỡng và ánh sáng. Một sự thiếu hụt của một loại chất dinh dưỡng, giống như Nitrate hoặc Phosphate, có thể ức chế sự phát triển của cây thuỷ sinh và gây ra sự phát triển của Green Dust Algae. Thời gian chiếu sáng quá dài cũng gây ra sự phát triển của loại rêu này.

Phòng & Kiểm soát

• Không nên chiếu sáng quá 10 tiếng 1 ngày
• Sử dụng chế độ phân bổ sung cân bằng
• Cạo kính bằng dao cạo rêu
• Duy trì mức CO2 ổn định với bể có ánh sáng mạnh
• Sử dụng cá lau bể Bristlenose pleco hoặc một đànOtocinclus

Rêu đốm xanh – Green spot algae

Rêu đốm xanh tạo thành những khu nhỏ các đơn bào rêu mọc trên lá cây và thành kính. Rêu chấm xanh này khá khó cạo khỏi kính. Loại rêu này thường xuất hiện trên lá các loại cây mọc chậm. Tốc độ mọc cây chậm và chiếu sáng quá nhiều có thể khiến GSA trở nên mất kiểm soát và xuất hiện ở diện rộng.

Phòng & Kiểm soát

• Loại bỏ các lá cây có dấu hiệu không phát triển hoặc úa
• Tăng cường sự phát triển của cây bằng cách duy dì mức độ CO2 ổn định
• Tăng hàm lượng phosphate (sử dụng phương pháp Estimative Index) nếu cần thiết để kích thích sự phát triển của cây thuỷ sinh
• Sử dụng tỳ bà Bristlenose pleco hoặc một đàn Otocinclus

Rêu nước xanh – Green water algae blooms

Nước xanh là do sự bùng nổ của loại rêu đơn bào green planktonic algae. Các tế bào rêu sẽ nhân bản cực nhanh cho đến khi nước chuyển sang màu xanh. Cuối cùng loài rêu này sẽ chết khi các chất dinh dưỡng cạn kiệt. Việc rêu chết đột ngột có thể tạo ra môi trường thiếu hụt Oxy có thể làm cá chết.

Phòng & Kiểm soát

• Rêu nước xanh có thể biến mất sau một đến hai tuần
• Không bật đèn quá 10 tiếng mỗi ngày
• Tắt đèn một vài ngày để rêu chết nhanh
• Một chiếc đèn UV sẽ giết rêu và ngăn nó trở lại.

Rêu tóc – Hair algae

Rêu tóc là một loại rêu có sợ xanh mọc thành sợi dài. Rêu tóc có thể bám vào lọc và và vướng vào các cây thuỷ sinh. Cũng như blanket weed, rêu tóc phát triển khi bể thuỷ sinh mất cân bằng dinh dưỡng và cây thuỷ sinh phát triển chậm.

Phòng & Kiểm soát

• Không bật đèn quá 10 tiếng 1 ngày
• Loại bỏ rêu một cách thủ công bằng tay, bằng bàn chải đánh răng
• Thả một số loại cá Flagfish hoặc Mollies
• Thả tép Cherry và Amano

Tảo sừng hươu – Staghorn algae

Compsopogon là một loại tảo đỏ có dạng màu xanh, trắng hoặc xám. Nó có mô hình phát triển giống sừng hươu. Tảo sừng hươu có thể bám vào các bề mặt cứng hoặc lá cây thuỷ sinh. Sự mất cân bằng dinh dưỡng hoặc CO2 thấp có thể khiến cho chúng bùng phát.

Phòng & Kiểm soát

• Loại bỏ thủ công rêu ra khỏi cây thuỷ sinh và các thiết bị, vât trang trí
• Duy trì sự cân bằng dinh dưỡng
• Một số báo cáo ghi nhận Cá bút chì ăn loại rêu này

Rêu tơ – Fuzz Algae

Các loại tảo có sợi này nhìn rất dùng các chùm tơ. Fuzz algae có thể xuất hiện khi chất dinh dưỡng ở mức cao và cây thuỷ sinh phát triển chậm do hạn chế CO2. Rêu tơ có thể phát triển khi thiếu hụt dinh dưỡng khiến cho cây thuỷ sinh bị ức chế phát triển.

Phòng & Kiểm soát

• Xử lý diệt bằng cách thủ công
• Duy trì sự cân bằng CO2 và chất dinh dưỡng
• Xử lý nước bằng liều cao hơn các phụ chất cargon lỏng (glutaraldehyde-based)
• Thêm Amano và tép Cherry, Rosy Barbs hoặc Mollies

Danh sách các loại động vật diệt rêu – Algae Clean-up Crew List

Đây là những chiến binh có thể tạm thời sửa chữa các vấn đề về rêu tảo. Tuy nhiên, hãy ghi nhớ rằng bạn sẽ không bao giờ có thể phụ thuộc vào chúng để kiểm soát rêu tảo. Chìa khoá để đánh bại rêu tảo hại là sự cân bằng các chất trong nước, ánh sáng và CO2.

Otocinclus – Cá Oto

• Diatoms
• Green dust algae
• Green spot algae
• Hair algae

 Siamese algae eater – Cá bút chì

• Black brush algae

 Nerite snails – Ốc Nerita

• Diatoms
• Green dust algae
• Green spot algae

 Amano shrimp – Tép Amano

• Hair algae
• Blanket weed algae
• Fuzz algae

 Flag fish

• Black beard algae
• Hair algae
• Blanket weed

Mollies

• Hair algae
• Blanket weed algae
• Fuzz algae

Rosy barbs

• Black beard algae
• Hair algae
• Blanket weed algae
• Fuzz algae

Bristlenose pleco – Tỳ bà

• Diatoms
• Green dust algae
• Green spot algae